Difference between revisions of "Custodia"
| (12 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
| − | [[File: | + | [[File:M251064.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/10060387/img/M251064|right|''Custudia in gegoten tin'', 1567, Doornik, Cathédrale Notre-Dame, © KIK, Brussel, cliché M251064]] |
| + | [[File:M092870.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right|''Custodia met de uitstorting van de Heilige Geest'', Beloeil, église Saint-Pierre, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché M092870]] | ||
| + | [[File:Z012129.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right|''Custodia met Christusmonogramm'', Antwerpen, Kathedraal Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel opgenomen, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché Z012129]] | ||
== Etymologie == | == Etymologie == | ||
| − | + | Latijnse woord ''custodia'', « actie te houden », « behoud » (Gaffiot, p. 459). | |
| − | + | ||
== Definitie == | == Definitie == | ||
| − | Kleine | + | Kleine metalendoos, meestal vlak en rond, gebruikt om om een klein aantal hosties te dragen als viaticum (communie voor een stervende) of communie voor de zieken. |
== Hierarchie== | == Hierarchie== | ||
*[[liturgisch voorwerp]] | *[[liturgisch voorwerp]] | ||
| − | **[[liturgisch | + | **[[liturgisch vaatwerk]] |
***[[custodia]] | ***[[custodia]] | ||
== Oorsprong en ontwikkeling == | == Oorsprong en ontwikkeling == | ||
| − | + | Dit object onderscheidt zich vóór de 16de eeuw niet van de [[pyxis]]. | |
== Typologie == | == Typologie == | ||
| − | + | Rond doosje met een diameter van 5 à 10 cm, afgesloten met een scharnierend deksel. Doorgaans is dat deksel plat. Er kan een iconografische afbeelding op staan (gekruisigde Christus, Laatste Avondmaal). In een aantal gevallen kan het deksel echter bol zijn en voorzien van een uitstekend kruis. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Indien er bovenop het deksel een chrismatorium zit, noemt men het geheel [[berechtingspyxis]]. | ||
== Andere benamingen == | == Andere benamingen == | ||
| Line 34: | Line 31: | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| EN | !scope="row"| EN | ||
| − | | | + | |host box (liturgy) |
|- | |- | ||
!scope="row"| DE | !scope="row"| DE | ||
| − | | | + | |Hostiendose |
|- | |- | ||
!scope="row"| IT | !scope="row"| IT | ||
| − | | | + | |portaostia |
|- | |- | ||
!scope="row"| ES | !scope="row"| ES | ||
| − | | | + | |portaviatico |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| Line 51: | Line 48: | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| Latijn | !scope="row"| Latijn | ||
| − | |'' | + | |''custodia'' |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
== BALaT == | == BALaT == | ||
| − | |||
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=custodia&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De custodia (1400-1700) in BALaT] | [http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=custodia&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De custodia (1400-1700) in BALaT] | ||
| Line 64: | Line 57: | ||
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=custodia&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De custodia in de bibliotheek van het KIK] | [http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=custodia&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De custodia in de bibliotheek van het KIK] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografische orientatie == | == Bibliografische orientatie == | ||
| − | + | * D. Duret (abbé), ''Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique'', Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 55-58. | |
| + | * Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), ''Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico'', Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 152. | ||
Latest revision as of 21:59, 2 February 2022
Contents
Etymologie
Latijnse woord custodia, « actie te houden », « behoud » (Gaffiot, p. 459).
Definitie
Kleine metalendoos, meestal vlak en rond, gebruikt om om een klein aantal hosties te dragen als viaticum (communie voor een stervende) of communie voor de zieken.
Hierarchie
Oorsprong en ontwikkeling
Dit object onderscheidt zich vóór de 16de eeuw niet van de pyxis.
Typologie
Rond doosje met een diameter van 5 à 10 cm, afgesloten met een scharnierend deksel. Doorgaans is dat deksel plat. Er kan een iconografische afbeelding op staan (gekruisigde Christus, Laatste Avondmaal). In een aantal gevallen kan het deksel echter bol zijn en voorzien van een uitstekend kruis.
Indien er bovenop het deksel een chrismatorium zit, noemt men het geheel berechtingspyxis.
Andere benamingen
| Autres langues | |
|---|---|
| FR | custode |
| EN | host box (liturgy) |
| DE | Hostiendose |
| IT | portaostia |
| ES | portaviatico |
| Oude talen | |
|---|---|
| Latijn | custodia |
BALaT
De custodia (1400-1700) in BALaT
Afbeelding van custodia (1400-1700) in BALaT
De custodia in de bibliotheek van het KIK
Bibliografische orientatie
- D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 55-58.
- Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 152.
