Berechtingspyxis

Berechtingspyxis, Minderhout, Kerk Sint-Klemens, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché M029311

Etymologie

• Berechting : < Vroegnieuwnederlands (1500-1700) ​be-rechten, « rechtspreken », « de laatste sacramenten toedienen » (https://etymologiebank.nl/trefwoord/berechten etymologiebank.nl)
• Pyxis : < Latijn pyxis, kleine doos, kistje (Cicero, Pro M. Caelio, 63; Suétone, Nero, 47; Pline, Naturalis historia, 21, 137, door Gaffiot geciteerd, p. 1285. Transliteratie van het Griekse πυξίς, kistje van bukshout voor remedies of diverse substanties (Bailly, p. 769).

Definitie

Metalen doos voor het bewaren van geconsacreerde hosties om naar de zieken te brengen. De pyxis wordt gecompleteerd door een vat voor de olie voor de zalving van de zieken.

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgisch vaatwerk
    • pyxis
      • berechtingspyxis

Andere benamingen

Autres langues
FR	pyxide des malades
EN	pyx (viaticum holder)
DE	Krankenpatene, Krankenpyxis
IT	pisside da viatico
ES	portaviatico

Oude talen
Latijn	termen in het Latijn
Oud- en Middelnederlands	termen in O-MNL

BALaT

De berechtingspyxides (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van berechtingspyxides (1400-1700) in BALaT

De berechtingspyxides in de bibliotheek van het KIK