Koorlessenaar

Libert van Eeghem (ontwerper) et Jan Cauthals (gieter), messing koorlessenaar, 1591. Mechelen, Sint-Romboutskathedraal. © KIK, Brussel, cliché X019646

Messing koorlessenaar afkomstig uit de collegialekerk Notre-Dame de Namur, 17de eeuw, Namen, Cathédrale Saint-Aubain. © KIK, Brussel, cliché X134389

Etymologie

Lessenaar < "les" naar het voorbeeld van middeleeuws latijn lectionarium.

Definitie

xxx

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • koorlessenaar
    • arend-lessenaar
    • kandelaar-lessenaar

Oorsprong en ontwikkeling

De lessenaar werd al in de 7de eeuw gebruikt (Duret, p. 129), maar de overgebleven voorbeelden gaan niet verder terug dan de 12de eeuw.

Typologie

De lessenaars zijn meestal van messing, soms van hout. Sommige lessenaars zijn dubbelzijdig en bestaan uit twee schuine planken. Dit type dubbele lessenaar kan op een scharnierpunt draaien en voorzien zijn van een schroef om de hoogte van de legplanken aan te passen. De bovenkant van de lessenaar kan versierd zijn met een uitgewerkt kuifje, bolletjes of tolletjes, waaraan veters met een loden balletje aan het uiteinde werden bevestigd, die als bladwijzer fungeerden en het omslaan van de bladzijden verhinderden.

Normatieve teksten

Synode XXX :

"Lorem ipsum dolor" Bron: Concilia Germaniae, vol. 3, p. 691.

Andere benamingen

Autres langues
FR	lutrin de choeur
EN	choir lectern
DE	Chorpult
IT	leggio del coro, badolone (lutrin tournant)
ES	atril del coro

Oude talen
Latijn	termen in het Latijn
Oud- en Middelnederlands	termen in O-MNL

BALaT

De koorlessenaren (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van koorlessenaren (1400-1700) in BALaT

De koorlessenaren in de bibliotheek van het KIK

Attachement

Xxx, thesaurus fiche : Laatste wijziging op 4-3-2020.

Bibliografische orientatie

• D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 129, 197, 293.
• Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 67.