Difference between revisions of "Koorlessenaar"
| (8 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
| − | [[File: | + | [[File:X019646.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right| Libert van Eeghem (ontwerper) et Jan Cauthals (gieter), messing koorlessenaar, 1591. Mechelen, Sint-Romboutskathedraal. © KIK, Brussel, cliché X019646]] |
| + | [[File:X134389.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right| Messing koorlessenaar afkomstig uit de collegialekerk Notre-Dame de Namur, 17de eeuw, Namen, Cathédrale Saint-Aubain. © KIK, Brussel, cliché X134389]] | ||
== Etymologie == | == Etymologie == | ||
| − | + | ||
| + | Lessenaar : < ''les'' naar het voorbeeld van middeleeuws latijn ''lectionarium''. | ||
== Definitie == | == Definitie == | ||
| − | + | Grote lessenaar op standaard geplaatst in het koor en gebruikt voor zangers of voor het lezen van heilige teksten. | |
== Hierarchie == | == Hierarchie == | ||
| − | |||
* [[liturgisch voorwerp]] | * [[liturgisch voorwerp]] | ||
** [[koorlessenaar]] | ** [[koorlessenaar]] | ||
| Line 15: | Line 16: | ||
== Oorsprong en ontwikkeling == | == Oorsprong en ontwikkeling == | ||
| − | + | De lessenaar werd al in de 7de eeuw gebruikt (Duret, p. 129), maar de overgebleven voorbeelden gaan niet verder terug dan de 12de eeuw. | |
== Typologie == | == Typologie == | ||
| − | + | De lessenaars zijn meestal van messing, soms van hout. Sommige lessenaars zijn dubbelzijdig en bestaan uit twee schuine planken. Dit type dubbele lessenaar kan op een scharnierpunt draaien en voorzien zijn van een schroef om de hoogte van de legplanken aan te passen. De bovenkant van de lessenaar kan versierd zijn met een uitgewerkt kuifje, bolletjes of tolletjes, waaraan veters met een loden balletje aan het uiteinde werden bevestigd, die als bladwijzer fungeerden en het omslaan van de bladzijden verhinderden. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Andere benamingen == | == Andere benamingen == | ||
| − | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
!colspan="2"|Autres langues | !colspan="2"|Autres langues | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| FR | !scope="row"| FR | ||
| − | |[[ | + | |[[lutrin de choeur]] |
|- | |- | ||
!scope="row"| EN | !scope="row"| EN | ||
| − | | | + | |choir lectern |
|- | |- | ||
!scope="row"| DE | !scope="row"| DE | ||
| − | | | + | |Chorpult |
|- | |- | ||
!scope="row"| IT | !scope="row"| IT | ||
| − | | | + | |leggio del coro, badolone (lutrin tournant) |
|- | |- | ||
!scope="row"| ES | !scope="row"| ES | ||
| − | | | + | |atril del coro |
|- | |- | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
== BALaT == | == BALaT == | ||
| + | [http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=koorlessenaar&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De koorlessenaren (1400-1700) in BALaT] | ||
| − | + | [http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=koorlessenaar&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van koorlessenaren (1400-1700) in BALaT] | |
| − | |||
| − | [http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject= | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [ | + | [http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=koorlessenaar&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De koorlessenaren in de bibliotheek van het KIK] |
== Bibliografische orientatie == | == Bibliografische orientatie == | ||
| − | + | * D. Duret (abbé), ''Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique'', Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 129, 197, 293. | |
| + | * Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 67. | ||
Latest revision as of 19:04, 12 December 2021
Contents
Etymologie
Lessenaar : < les naar het voorbeeld van middeleeuws latijn lectionarium.
Definitie
Grote lessenaar op standaard geplaatst in het koor en gebruikt voor zangers of voor het lezen van heilige teksten.
Hierarchie
Oorsprong en ontwikkeling
De lessenaar werd al in de 7de eeuw gebruikt (Duret, p. 129), maar de overgebleven voorbeelden gaan niet verder terug dan de 12de eeuw.
Typologie
De lessenaars zijn meestal van messing, soms van hout. Sommige lessenaars zijn dubbelzijdig en bestaan uit twee schuine planken. Dit type dubbele lessenaar kan op een scharnierpunt draaien en voorzien zijn van een schroef om de hoogte van de legplanken aan te passen. De bovenkant van de lessenaar kan versierd zijn met een uitgewerkt kuifje, bolletjes of tolletjes, waaraan veters met een loden balletje aan het uiteinde werden bevestigd, die als bladwijzer fungeerden en het omslaan van de bladzijden verhinderden.
Andere benamingen
| Autres langues | |
|---|---|
| FR | lutrin de choeur |
| EN | choir lectern |
| DE | Chorpult |
| IT | leggio del coro, badolone (lutrin tournant) |
| ES | atril del coro |
BALaT
De koorlessenaren (1400-1700) in BALaT
Afbeelding van koorlessenaren (1400-1700) in BALaT
De koorlessenaren in de bibliotheek van het KIK
Bibliografische orientatie
- D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 129, 197, 293.
- Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 67.
