Cingel

Cingel, 19de eeuw, goudbrokaat en gedraaid hout, Gent, Kerk Sint-Jacob, © KIK, Brussel, cliché M263133. Er is (nog) geen cingel vóór 1700 in de fototheek van het KIK

Etymologie

xxx

Definitie

Spiraalvormige ceintuur, meestal in wit katoen, bedoeld om de plooien van de albe bijeen te houden.

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgisch gewaad
    • cingel

Oorsprong en ontwikkeling

Al heel vroeg in de geschiedenis signaleren de ordines dat de albe ter hoogte van het middel moet worden vastgemaakt met een cingel, ongetwijfeld al sinds de 9de eeuw (Hraban Maur, Walafried Strabo) of zelfs nog veel vroeger, maar andere teksten tonen aan dat het geen systematisch gebruik was.

Typologie

Het liturgische cingel is tussen de 2,5 en 3 meter lang. Het kan wit of gekleurd zijn. Hoewel het tegenwoordig vaak van katoen wordt gemaakt, kan het ook van linnen, zijde of zelfs leer zijn. In de Karolingische periode kon het met juwelen versierd worden, daarna raakte het gebruik van kostbare gordels in onbruik en werden ze voorbehouden aan bisschoppen.

Normatieve teksten

Synode XXX :

"Lorem ipsum dolor" Bron: Concilia Germaniae, vol. 3, p. 691.

Andere benamingen

Autres langues
FR	cordon liturgique
EN	cincture
DE	Cingulum
IT	cingolo di camice
ES	cíngulo

Oude talen
Latijn	termen in het Latijn
Oud- en Middelnederlands	termen in O-MNL

BALaT

De cingels (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van cingels (1400-1700) in BALaT

De cingels in de bibliotheek van het KIK

Nota bene : De fototheek van het KIK toont geen voorbeelden van dit type object uit deze periode. Wel zijn er religieuze riemen, zoals die van de heilige Waudru (612-686/88), uit de 14e-15e eeuw. (objet IRPA 10142801 et objet IRPA 10142803.

Attachement

Cingel, thesaurus fiche : Laatste wijziging op 4-3-2020.

Bibliografische orientatie

• Joseph Braun, Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Ein Handbuch der Paramentik, Herder & Co, Fribourg-en-Brisgau, 1924, p. 74-81.
• D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 90, 161, 261.
• Fil de soie, chemin de soie, tentoonstellingscatalogus, Chambord, Château de Chambord, 1983, p. 45-46.
• Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 328.