Tuniek (liturgie)

Egide Smeyers, H. Johannes bemiddelt bij de H. Drievuligheid huile sur toile, 1687. © KIK, Brussel, cliché X008219 (detail). De bisschop draagt een tuniek tussen zijn albe en zijn kazuifel

Etymologie

< Latijns tunica, « tunique » (Gaffiot, p. 1612).

Definitie

Meestal kort en van mouwen voorzien liturgisch gewaad, dat over de albe werd gedragen door subdiakens en tussen de albe en het kazuifel door bisschoppen tijdens de eucharistieviering. Lijkt erg op de dalmatiek

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgisch gewaad
    • tuniek (liturgie) = tunique liturgique

Typologie

De tuniek lijkt erg op de dalmatische. La tunique du sous-diacre devait ressembler à la dalmatique du diacre, mais les manches en étaient plus courtes et l'ornementation moins riche (De tuniek van de subdiaken moet op de dalmatiek van de diaken geleken hebben, maar de mouwen waren korter en de versiering minder rijk) (Duret, p. 267).

Normatieve teksten

Caeremoniale Episcoporum,1600, p. 42. Volgens de tekst draagt een onderdiaken dezelfde liturgische gewaden als een diaken, op de stola na. Bovendien krijgt hij boven de albe een tuniek met dezelfde vorm als de dalmatiek van een diaken, maar minder strikt en met langere mouwen.

"accipiet paramenta sibi convenientia, quae eadem fere sunt, quae superius Diacono conveniunt, excepta stola, qua Subdiaconus non utitur; accipiet autem super alba tunicellam, quae eiusdem formae est, cuius est dalmatica Diaconi, nisi quod strictiores, longioresque aliquantulum manicas habet"

Andere benamingen

Autres langues
FR	tunique liturgique
EN	tunicle
DE	liturgische Tunika
IT	tunica
ES	túnica litúrgica

Oude talen
Latijn	tunica

BALaT

De tunieken (liturgie) (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van tunieken (liturgie) (1400-1700) in BALaT

De tunieken (liturgie) in de bibliotheek van het KIK

Bibliografische orientatie

• Fil de soie, chemin de soie, tent. cat., Chambord, Château de Chambord, 1983, p. 45.
• D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p.267.
• Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 318.