Difference between revisions of "Albe"
| (13 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
| − | [[File: | + | [[File:B143432.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/24591/img/B143432|right|''Albe'', Scherpenheuvel, Kerk Onze-Lieve-Vrouw. Aangeboden door Albert & Isabelle in 1603, © KIK, Brussel, cliché B143432.]] |
| + | [[File:X041100.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20025088/img/X041100|right|Versierde albe in ''De wijding van een bisschop'', olieverf op paneel, 1526-1550, Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, © KIK, Brussel, cliché X041100.]] | ||
| + | [[File:X006302.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/161606/img/X006302|right|Albe in ''Groepsportret'' (detail), olieverf op doek, 17de of 18de eeuw, Gent, Bijlokemuseum, © KIK, Brussel, cliché X006302.]] | ||
== Etymologie == | == Etymologie == | ||
| − | + | < Latijns ''alba'', « wit gewaad » (Tertullien, ''Scorpiae'', 12, door Gaffiot geciteerd, p. 94). | |
| − | |||
== Definitie == | == Definitie == | ||
Liturgisch witlinnen gewaad met lange mouwen dat door de priester of de celebranten onder de [[kazuifel]] of [[dalmatiek]] wordt gedragen tijdens ceremonies of tijdens de toediening van de sacramenten. | Liturgisch witlinnen gewaad met lange mouwen dat door de priester of de celebranten onder de [[kazuifel]] of [[dalmatiek]] wordt gedragen tijdens ceremonies of tijdens de toediening van de sacramenten. | ||
| + | |||
| + | == Hierarchie== | ||
| + | *[[liturgisch voorwerp]] | ||
| + | **[[liturgisch gewaad]] | ||
| + | ***[[albe]] | ||
== Oorsprong en ontwikkeling == | == Oorsprong en ontwikkeling == | ||
| − | + | De albe was een Romeins gewaad in de keizerlijke tijd en werd minstens al vóór de 7de eeuw onderdeel van de liturgische kledij in de Romeinse ritus. De priesters droegen hem ook in hun dagelijks leven. Pas later raakte het gebruik van de albe beperkt tot de misviering en tot de priester, en soms tot enkele bedienaars (diakens of onderdiakens). Voor de lagere orden gaat de voorkeur naar een superplie in plaats van een albe. | |
== Typologie == | == Typologie == | ||
| − | + | Een albe heeft altijd mouwen. Onderaan is hij doorgaans sterk verwijd. De zijkanten zijn verwerkt tot een veelheid van plooien. Op een albe kunnen kleine geborduurde motieven aangebracht zijn (op de mouwen, onderaan, op de plaats van de plooien, op de hals): ''parurae, plagulae, grammata, gemmata, fimbriae, fasciae, plicae, aurifrisia''. Men spreekt dan van een versierde albe. | |
| − | + | Doorgaans is een albe van linnen gemaakt, maar voor grote plechtigheden kan dat ook zijde of een ander kostbaar weefsel zijn (Duret, blz. 261). | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Andere benamingen == | == Andere benamingen == | ||
| Line 30: | Line 30: | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| EN | !scope="row"| EN | ||
| − | | | + | |alb |
|- | |- | ||
!scope="row"| DE | !scope="row"| DE | ||
| − | | | + | |Albe |
|- | |- | ||
!scope="row"| IT | !scope="row"| IT | ||
| − | | | + | |alba, camice, tunica |
|- | |- | ||
!scope="row"| ES | !scope="row"| ES | ||
| − | | | + | |alba |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| + | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| Line 47: | Line 48: | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| Latijn | !scope="row"| Latijn | ||
| − | |'' | + | |''linea, tunica linea, talaris, poderes, camisia, alba'' |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
| Line 59: | Line 57: | ||
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=albe&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van alben (1400-1700) in BALaT] | [http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=albe&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van alben (1400-1700) in BALaT] | ||
| − | [http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=albe &sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De alben in de bibliotheek van het KIK] | + | [http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=albe&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De alben in de bibliotheek van het KIK] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografische orientatie == | == Bibliografische orientatie == | ||
| − | + | * Joseph Braun, ''Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Ein Handbuch der Paramentik'', Herder & Co, Fribourg-en-Brisgau, 1924, p. 74-81. | |
| + | * D. Duret (abbé), ''Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique'', Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 90-92, 160-161, 260-261. | ||
| + | * ''Fil de soie, chemin de soie'', tentoonstellingscatalogus, Chambord, Château de Chambord, 1983, p. 45-46. | ||
| + | * Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), ''Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico'', Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 308. | ||
Latest revision as of 14:33, 12 December 2021
Contents
Etymologie
< Latijns alba, « wit gewaad » (Tertullien, Scorpiae, 12, door Gaffiot geciteerd, p. 94).
Definitie
Liturgisch witlinnen gewaad met lange mouwen dat door de priester of de celebranten onder de kazuifel of dalmatiek wordt gedragen tijdens ceremonies of tijdens de toediening van de sacramenten.
Hierarchie
Oorsprong en ontwikkeling
De albe was een Romeins gewaad in de keizerlijke tijd en werd minstens al vóór de 7de eeuw onderdeel van de liturgische kledij in de Romeinse ritus. De priesters droegen hem ook in hun dagelijks leven. Pas later raakte het gebruik van de albe beperkt tot de misviering en tot de priester, en soms tot enkele bedienaars (diakens of onderdiakens). Voor de lagere orden gaat de voorkeur naar een superplie in plaats van een albe.
Typologie
Een albe heeft altijd mouwen. Onderaan is hij doorgaans sterk verwijd. De zijkanten zijn verwerkt tot een veelheid van plooien. Op een albe kunnen kleine geborduurde motieven aangebracht zijn (op de mouwen, onderaan, op de plaats van de plooien, op de hals): parurae, plagulae, grammata, gemmata, fimbriae, fasciae, plicae, aurifrisia. Men spreekt dan van een versierde albe. Doorgaans is een albe van linnen gemaakt, maar voor grote plechtigheden kan dat ook zijde of een ander kostbaar weefsel zijn (Duret, blz. 261).
Andere benamingen
| Autres langues | |
|---|---|
| FR | aube |
| EN | alb |
| DE | Albe |
| IT | alba, camice, tunica |
| ES | alba |
| Oude talen | |
|---|---|
| Latijn | linea, tunica linea, talaris, poderes, camisia, alba |
BALaT
Afbeelding van alben (1400-1700) in BALaT
De alben in de bibliotheek van het KIK
Bibliografische orientatie
- Joseph Braun, Die liturgischen Paramente in Gegenwart und Vergangenheit. Ein Handbuch der Paramentik, Herder & Co, Fribourg-en-Brisgau, 1924, p. 74-81.
- D. Duret (abbé), Mobilier, vases, objets et vêtements liturgiques. Étude historique, Paris, Letouzey & Ané, 1932, p. 90-92, 160-161, 260-261.
- Fil de soie, chemin de soie, tentoonstellingscatalogus, Chambord, Château de Chambord, 1983, p. 45-46.
- Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 308.
