Misampul

Lesteens, Norbert, Missampullen, Antwerpen, Kathedraal Onze-Lieve-Vrouw ten Hemel opgenomen (owner : Gilde O.L.Vrouwe Lof), 1669 - 1670, © KIK, Brussel, cliché KM010059

Burette de messe, or et argent, Groot-Brittannië, 15e eeuw, 8,3 cm. © London, British Museum

Jan Van Coninxloo, Mis van Sint Gregorius, Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, © KIK, Brussel, cliché B212577

H. Walburgis van Eichstätt, beeld van 18e eeuw, gepolychromeerd hout, Munsterbilzen, Kerk O.L.Vrouw Hemelvaart, © KIK, Brussel, cliché A057579. De misampul is het attribuut van verschillende heiligen: Walburge van Eichstätt, maar ook Jozef van Arimathea, Maria Salome of Vincentius de diaken

Etymologie

xxx

Definitie

Klein, buikig vaatwerk, meestal bestaande uit twee stuks, voor de miswijn en voor het water tijdens de eucharistieviering. Meestal vervaardigd uit glas, kristal of edelmetaal, zeldzamer in aardewerk.

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgisch vat
    • misampul

Oorsprong en ontwikkeling

xxx Maar zoals Abbé Duret opmerkt, moesten de vaten groter zijn tot het verbod van de communie onder beide gedaanten (brood en wijn). De communie onder de gedaante van wijn nam in de Middeleeuwen geleidelijk af en werd verboden door het Concilie van Konstanz (13de zitting, 15 juni 1415).

Typologie

De gotische misampullen kunnen een concave veelhoekige basis hebben. Daarna, hebben ze een nogal slanke vorm ... xxx Gemaakt van metaal (goud, zilver, koper, kristal met metalen monturen), zijn ze rijkelijk versierd met drijftechniek, niëllo en email.

Normatieve teksten

Synode XXX :

"Lorem ipsum dolor" Bron: Concilia Germaniae, vol. 3, p. 691.

Andere benamingen

ampul (altaarvat) : AAT-NED

Autres langues
FR	burette de messe
EN	cruet (liturgy)
DE	Messkännchen
IT	ampolla da messa
ES	vinajera

Oude talen
Latijn	termen in het Latijn
Oud- en Middelnederlands	termen in O-MNL

BALaT

De misampullen (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van misampullen (1400-1700) in BALaT

De misampullen in de bibliotheek van het KIK

Attachement

Misampul, thesaurus fiche : Laatste wijziging op 4-3-2020.

Bibliografische orientatie

• Sacraal metaal. Liturgische gebruiksvoorwerpen : betekenis, funktie, evolutie, vorm, tentoonstellingscatalogus, Sint-Truiden, Museum voor religieuze kunst, 2 vol., 1984, p. 13.