Difference between revisions of "Dorsalia"

From OrnaWiki
Jump to: navigation, search
 
(5 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
−
[[File:X079652.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20038607/img/X079652|right|Fragment van ''dorsalia''. Wandtapijt geweven voor de kapel Tour en Taxis in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk in Brussel, 1517, Brussel, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, © KIK, Brussel, cliché X079652]]
+
[[File:X079652.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20038607/img/X079652|right|Fragment van ''dorsalia''. Wandtapijt geweven voor de kapel Tour en Taxis in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk in Brussel, 1517, Brussel, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, © KIK, Brussel, cliché X079652]]
−
[[File:X004138.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20049648/img/X004138|right|''Dorsalia'' in Jean Tavernier et Loyset Liédé, ''Aanbiding van de H. Eucharistie'', Getijdenboek, folio 55 van ms. IV 1290, Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 1441-1460, © KIK, Brussel, cliché X004138]]
+
[[File:X004138.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20049648/img/X004138|right|''Dorsalia'' in Jean Tavernier et Loyset Liédé, ''Aanbiding van de H. Eucharistie'', Getijdenboek, folio 55 van ms. IV 1290, Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 1441-1460, © KIK, Brussel, cliché X004138]]
−
[[File:B023184.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/40006355/img/B023184|right|''Dorsalia'' in Eustache le Sueur,''Mis van H. Martinus'', eerste helft van de 17de eeuw, olieverf op doek, Parijs, Musée du Louvre, © KIK, Brussel, cliché B023184]]
+
[[File:B023184.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/40006355/img/B023184|right|''Dorsalia'' in Eustache le Sueur, ''Mis van H. Martinus'', eerste helft van de 17de eeuw, olieverf op doek, Parijs, Musée du Louvre, © KIK, Brussel, cliché B023184]]
  
 
== Etymologie ==
 
== Etymologie ==
−
xxx
+
Dorsale (het behangsel achter de bisschopszetel, 1350): < Latijn ''dorsale'' (idem), van ''dorsum'', « rug » ([https://www.etymologiebank.nl/trefwoord/dorsalia etymologiebank.nl] en Gaffiot, p. 557).
  
 
== Definitie ==
 
== Definitie ==
−
Gordijn dat achter of op de achterkant van altaren hangt (AAT).
+
Tijdens grote plechtigheden hingen stoffen versieringen aan de muren rond het hoofdaltaar en in de architectuur van de rest van de kerk.
  
 
== Hierarchie==
 
== Hierarchie==
Line 15: Line 15:
  
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
−
xxx
+
Het gebruik van de dorsalia als decoratief element in kerken gaat terug tot de eerste eeuwen van de christenheid. In de middeleeuwen komen ze nog in groten getale voor. Ze worden aangebracht in het koor, achter de altaren of de beelden. In zeldzamer gevallen doen ze dienst om de bogen van het schip te versieren.
 +
 
 +
Het gebruik ervan neemt af in de moderne periode, wanneer de versiering van de kerkmuren almaar vaker wordt uitgevoerd in marmer en pleisterwerk.
  
 
== Typologie ==
 
== Typologie ==
−
xxx
+
Wat materiaal betreft zijn de dorsalia uiteenlopend: zijde, linnen, wol. Het kon om kostbare stoffen gaan, soms afkomstig uit het Oosten, wandtapijten met iconografische afbeeldingen, enz.
−
 
 
−
== Normatieve teksten ==
 
−
 
 
−
Synode XXX :  
 
−
 
 
−
<center>"''Lorem ipsum dolor''" Bron: ''Concilia Germaniae'', vol. 3, p. 691.</center>
 
−
 
 
  
 
== Andere benamingen ==
 
== Andere benamingen ==
Line 37: Line 32:
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| EN
 
!scope="row"| EN
−
|terme EN
+
|church curtains
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| DE
 
!scope="row"| DE
−
|terme DE
+
|Kirche Vorhänge
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| IT
 
!scope="row"| IT
−
|terme IT
+
|tendaggi per la chiesa
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| ES
 
!scope="row"| ES
−
|terme ES
+
|cortinas de iglesia
−
|-
 
−
|}
 
−
 
 
−
{| class="wikitable"
 
−
!colspan="2"|Oude talen
 
−
|-
 
−
!scope="row"| Latijn
 
−
|''termen in het Latijn''
 
 
|-
 
|-
−
!scope="row"| Oud- en Middelnederlands
 
−
|''termen in O-MNL''
 
 
|}
 
|}
  
 
== BALaT ==
 
== BALaT ==
−
 
 
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=dorsalia&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De dorsalia (1400-1700) in BALaT]
 
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=dorsalia&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De dorsalia (1400-1700) in BALaT]
  
Line 67: Line 51:
  
 
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=dorsalia&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De dorsaliain de bibliotheek van het KIK]
 
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=dorsalia&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De dorsaliain de bibliotheek van het KIK]
−
 
−
== Attachement ==
 
−
 
−
[[Media:dorsalia.pdf|Dorsalia, thesaurus fiche]] : Laatste wijziging op 4-3-2020.
 
−
 
−
== Bibliografische orientatie ==
 
−
xxx
 

Latest revision as of 21:56, 2 February 2022

Fragment van dorsalia. Wandtapijt geweven voor de kapel Tour en Taxis in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Zavelkerk in Brussel, 1517, Brussel, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, © KIK, Brussel, cliché X079652
Dorsalia in Jean Tavernier et Loyset Liédé, Aanbiding van de H. Eucharistie, Getijdenboek, folio 55 van ms. IV 1290, Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 1441-1460, © KIK, Brussel, cliché X004138
Dorsalia in Eustache le Sueur, Mis van H. Martinus, eerste helft van de 17de eeuw, olieverf op doek, Parijs, Musée du Louvre, © KIK, Brussel, cliché B023184

Etymologie

Dorsale (het behangsel achter de bisschopszetel, 1350): < Latijn dorsale (idem), van dorsum, « rug » (etymologiebank.nl en Gaffiot, p. 557).

Definitie

Tijdens grote plechtigheden hingen stoffen versieringen aan de muren rond het hoofdaltaar en in de architectuur van de rest van de kerk.

Hierarchie

Oorsprong en ontwikkeling

Het gebruik van de dorsalia als decoratief element in kerken gaat terug tot de eerste eeuwen van de christenheid. In de middeleeuwen komen ze nog in groten getale voor. Ze worden aangebracht in het koor, achter de altaren of de beelden. In zeldzamer gevallen doen ze dienst om de bogen van het schip te versieren.

Het gebruik ervan neemt af in de moderne periode, wanneer de versiering van de kerkmuren almaar vaker wordt uitgevoerd in marmer en pleisterwerk.

Typologie

Wat materiaal betreft zijn de dorsalia uiteenlopend: zijde, linnen, wol. Het kon om kostbare stoffen gaan, soms afkomstig uit het Oosten, wandtapijten met iconografische afbeeldingen, enz.

Andere benamingen

dorsaal

Autres langues
FR tenture d'église
EN church curtains
DE Kirche Vorhänge
IT tendaggi per la chiesa
ES cortinas de iglesia

BALaT

De dorsalia (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van dorsalia (1400-1700) in BALaT

De dorsaliain de bibliotheek van het KIK

Retrieved from "http://ornasacra.kikirpa.be/index.php?title=Dorsalia&oldid=5920"