Jugum domini (n)

Jugum domini uit het zogenaamde Ornament van Karel V, Brussel, Kathedraal Sint-Michiel en Sinte-Goedele, ca. 1550, © KIK, Brussel, cliché A086795

Jugum domini, Brussel, Kathedraal Sint-Michiel en Sinte-Goedele, 1724-1731, © KIK, Brussel, cliché KN010008

Etymologie

Latijnse term die "het juk van de Heer" betekent.

Definitie

Stoffen liturgisch ornement in de vorm van een juk, die op de schouders van de celebrant wordt gelegd.

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgisch gewaad
    • jugum domini (n)

Oorsprong en ontwikkeling

De oorsprong van het jugum domini moet worden gevonden in de versierde amicten. Volgens Braun wordt de versiering daardoor niet aangebracht op de amict maar ervan afgezonderd. De celebrant brengt het jugum op zijn schouders aan en maakt het vooraan vast met een koordje. Behalve in Spanje wordt dit voorwerp vrij zelden gebruikt. De Ambrosiaanse ritus en de Gallicaanse ritus kennen een gelijkaardige tooi, die men respectievelijk cappino en colletin noemt.

Typologie

Het object heeft de vorm van een juk. Aan de uiteinden zit een touwtje met een eikel op het einde. Het jugum is versierd zoals de kazuifel of de dalmatiek waar het bij hoort.

Normatieve teksten

Mogelijk verband met het wijdingsritueel, waarbij de stola op beide schouders wordt gelegd: Accípe jugum Dómini: jugum enim ejus suáve est, et onus ejus leve (Aanvaard het juk van de Heer, want zijn juk is mild en zijn gewicht is licht) (Pontificale romanum).  

Andere benamingen

Autres langues
FR	jugum domini (f)
EN	amice collar
DE	jugum domini
IT	cappino (rite ambrosien)
ES	collarín

Oude talen
Latijn	termen in het Latijn

BALaT

De jugum domini (n)(1400-1700) in BALaT

Afbeelding van jugum domini (n)(1400-1700) in BALaT

De jugum domini (n)in de bibliotheek van het KIK