Monstransvelum

Monstransvelum met Drieveuligheid, Brussel, Kathedraal Sint-Michiel en Sinte-Goedele, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché G007095

Monstransvelum in Bloemaert, Abraham, Bisschop en anderen in aanbidding voor het H.Sacrament omgeven door engelen, ontwerptekening, Brussel, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché A012112 (detail)

Etymologie

• Monstrans: < middeleeuws latijn monstrantia, van monstrare, « aanwijzen », « de aandacht vestigen op ».

Definitie

Eenvoudig wit doek, waarmee de monstrans - voor en na de uitstalling van het heilig sacrament - bedekt wordt (Gloss. Artis, 4, p. 58).

Hierarchie

• liturgisch voorwerp
  • liturgische doek
    • monstransvelum

Oorsprong en ontwikkeling

De oorsprong van het monstransvelum houdt nauw verband met die van de monstrans en dus ook met de devotiebeweging voor de eucharistie zoals die vanaf de 13de eeuw tot ontwikkeling komt. De functie ervan is dat de hostie in de monstrans aan het oog van de gelovigen onttrokken wordt.

Typologie

Het monstransvelum is een stuk witte zijde, dat alleen in uitzonderlijke gevallen decoratieve elementen heeft.

Andere benamingen

Autres langues
FR	voile d'ostensoir
EN	monstrance veil
DE	Monstranz-Schleier
IT	copriostensorio
ES	velo de custodia

BALaT

De monstransvelum (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van monstransvelum (1400-1700) in BALaT

De monstransvelum in de bibliotheek van het KIK