Difference between revisions of "Torenmonstrans"

From OrnaWiki
Jump to: navigation, search
Line 14: Line 14:
  
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
De zonnemonstrans is het laatste typologische evolutiestadium van de monstrans. Hij wordt almaar couranter vanaf de 17de eeuw, hoewel er al in de 15de en de 16de eeuw monstransen met een cirkelvormige houder bestonden (voorbeelden: [http://balat.kikirpa.be/obj/94305/img/B002197 obj. 94305], obj. [http://balat.kikirpa.be/object/10073775 10073775]).  
+
De torenmonstrans is de eerste vorm die zich ontwikkelt. Het gaat om een slanke architecturale vorm in miniatuur. Aanvankelijk zijn de vormen weliswaar nog eenvoudig, maar de monstransen van het einde van de middeleeuwen vormen complexe gotische (''flamboyante'') composities die doen denken aan de baldakijnen boven de beelden.
In vergelijking met de andere modellen valt elke verwijzing naar architectuur hier weg. Toch konden van [[torenmonstrans|torenmonstransen]] en [[cilindermonstrans|cilindermonstransen]] zonnemonstransen gemaakt worden.
+
 
 +
De torenvorm houdt in de moderne tijd stand, met een decoratief repertoire dat herinnert aan de oudheid. De rijzige slanke vorm blijft evenwel behouden. Vanaf het einde van de 16de eeuw dringt echter de [[cilindermonstrans]] almaar meer door.
 +
 
 +
De meeste torenmonstransen zijn cilindermonstransen.
  
 
== Typologie ==
 
== Typologie ==
De ronde houder van de monstrans staat op een voet die in het midden voorzien is van een knoop en is omringd door stralen. Soms voegt men er zwermen engelen aan toe of korenaren (die herinneren aan de Eucharistie). Bovenop het geheel komt doorgaans een krans.
+
De torenmonstrans heeft een (veelal cilindervormige) houder voor de hostie, met daarop een dak of mini-architectuurvorm, het geheel op een voet waarvan de steel voorzien is van een knoop.
 +
 
  
 
== Normatieve teksten ==
 
== Normatieve teksten ==

Revision as of 15:57, 14 October 2021

Torenmonstrans, 1520, Leuven, M-Museum Leuven, © KIK, Brussel, cliché X130704
Torenmonstrans, 1ste helft van de 17de eeuw, Sint-Joost-ten-Node, Kerk Sint-Joost, © KIK, Brussel, cliché X137769

Etymologie

xxx

Definitie

Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt, de vorm van een toren heeft.

Hierarchie

Oorsprong en ontwikkeling

De torenmonstrans is de eerste vorm die zich ontwikkelt. Het gaat om een slanke architecturale vorm in miniatuur. Aanvankelijk zijn de vormen weliswaar nog eenvoudig, maar de monstransen van het einde van de middeleeuwen vormen complexe gotische (flamboyante) composities die doen denken aan de baldakijnen boven de beelden.

De torenvorm houdt in de moderne tijd stand, met een decoratief repertoire dat herinnert aan de oudheid. De rijzige slanke vorm blijft evenwel behouden. Vanaf het einde van de 16de eeuw dringt echter de cilindermonstrans almaar meer door.

De meeste torenmonstransen zijn cilindermonstransen.

Typologie

De torenmonstrans heeft een (veelal cilindervormige) houder voor de hostie, met daarop een dak of mini-architectuurvorm, het geheel op een voet waarvan de steel voorzien is van een knoop.


Normatieve teksten

Synode XXX :

"Lorem ipsum dolor" Bron: Concilia Germaniae, vol. 3, p. 691.


Andere benamingen

Autres langues
FR ostensoir-tourelle
EN tower monstrance
DE Turmmonstranz
IT ostensorio architettonico
ES custodia arquitectónica
Oude talen
Latijn termen in het Latijn
Oud- en Middelnederlands termen in O-MNL

BALaT

De torenmonstransen (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van torenmonstransen (1400-1700) in BALaT

De torenmonstransen in de bibliotheek van het KIK

Attachement

Torenmonstrans, thesaurus fiche : Laatste wijziging op 4-3-2020.

Bibliografische orientatie

xxx