Difference between revisions of "Zonnemonstrans"

From OrnaWiki
Jump to: navigation, search
 
(12 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
−
[[File:Modele1.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right|''Titel'' legende, datum, © KIK, Brussel, cliché XXXXX]]
+
[[File:KM010287.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/10069505/img/KM010287|right|Charles de Hontoir, ''Zonnemonstrans'', Luik, église Sainte-Croix, 1693, © KIK, Brussel, cliché KM010287]]
 +
[[File:X040001ost.jpg|300px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/158681/img/X040001|right|''Zonnemonstrans'' in ''O.L.Vrouw met Kind verschijnt aan een diaken'', Gent, Kerk Sint-Niklaas, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché X040001 (detail)]]
 +
 
  
 
== Etymologie ==
 
== Etymologie ==
−
xxx
+
* Zon: < Proto-germaans ''sunnō'' ([https://www.etymologie.nl/ Etymologisch Woordenboek van het Nederlands]).
 +
* Monstrans: < middeleeuws latijn ''monstrantia'', van ''monstrare'', « aanwijzen », « de aandacht vestigen op ».
  
 
== Definitie ==
 
== Definitie ==
 
Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt omvat wordt door een stralenkroon, een glorie.
 
Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt omvat wordt door een stralenkroon, een glorie.
  
−
== Hierarchie ==
+
== Hierarchie==
 +
*[[liturgisch voorwerp]]
 +
**[[monstrans]]
 +
***[[zonnemonstrans]]
  
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
 
== Oorsprong en ontwikkeling ==
−
xxx
+
De zonnemonstrans is het laatste typologische evolutiestadium van de monstrans. Hij wordt almaar couranter vanaf de 17de eeuw, hoewel er al in de 15de en de 16de eeuw monstransen met een cirkelvormige houder bestonden (voorbeelden: [http://balat.kikirpa.be/obj/94305/img/B002197 obj. 94305], obj. [http://balat.kikirpa.be/object/10073775 10073775]).
 +
In vergelijking met de andere modellen valt elke verwijzing naar architectuur hier weg. Toch konden van [[torenmonstrans|torenmonstransen]] en [[cilindermonstrans|cilindermonstransen]] zonnemonstransen gemaakt worden.
  
 
== Typologie ==
 
== Typologie ==
−
xxx
+
Het ronde omhulsel van de monstrans is omgeven door stralen en staat op een voet met een knoop in het midden. Deze zon wordt de "glorie" genoemd, en wordt gewoonlijk bekroond door een kroon, en culmineert altijd in een kruis. Er kunnen verschillende iconografische elementen worden toegevoegd, zoals engelenwolken, korenaren en druiventrossen (die aan de eucharistie doen denken).
  
 
== Normatieve teksten ==
 
== Normatieve teksten ==
−
 
+
Zie [[monstrans]].
−
Synode XXX :
 
−
 
 
−
<center>"''Lorem ipsum dolor''" Bron: ''Concilia Germaniae'', vol. 3, p. 691.</center>
 
−
 
 
  
 
== Andere benamingen ==
 
== Andere benamingen ==
Line 31: Line 34:
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| EN
 
!scope="row"| EN
−
|terme EN
+
|solar monstance
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| DE
 
!scope="row"| DE
−
|terme DE
+
|Monstranz Sonne
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| IT
 
!scope="row"| IT
−
|terme IT
+
|ostensorio a raggiera
 
|-
 
|-
 
!scope="row"| ES
 
!scope="row"| ES
−
|terme ES
+
|custodia sol
 
|-
 
|-
−
|}
 
−
 
−
{| class="wikitable"
 
−
!colspan="2"|Oude talen
 
−
|-
 
−
!scope="row"| Latijn
 
−
|''termen in het Latijn''
 
−
|-
 
−
!scope="row"| Oud- en Middelnederlands
 
−
|''termen in O-MNL''
 
 
|}
 
|}
  
 
== BALaT ==
 
== BALaT ==
 +
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=zonnemonstrans&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De zonnemonstransen (1400-1700) in BALaT]
  
−
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=zonnemonstrans&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De zonnemonstranssen (1400-1700) in BALaT]
+
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=zonnemonstrans&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van zonnemonstransen (1400-1700) in BALaT]
−
 
 
−
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=zonnemonstrans&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van zonnemonstranssen (1400-1700) in BALaT]
 
−
 
 
−
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=zonnemonstrans&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De zonnemonstranssen in de bibliotheek van het KIK]
 
  
−
== Attachement ==
+
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=zonnemonstrans&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De zonnemonstransen in de bibliotheek van het KIK]
  
−
[[Media:zonnemonstrans.pdf|Zonnemonstrans, thesaurus fiche]] : Laatste wijziging op 4-3-2020.
+
== Topstukken ==
 +
* [[Ostensoir de Chapelle-lez-Herlaimont| Een cilinder monstrans omgevormd tot een zonnemonstrans]]
 +
* [[Ostensoir-soleil de Leffe]]
  
 
== Bibliografische orientatie ==
 
== Bibliografische orientatie ==
−
xxx
+
* ''Glossarium Artis'', Faszikel 2, ''Liturgische geräte, Kreuze une Reliquiare der Christlichen Kirchen - Objets liturgiques, croix et reliquaires des églises chrétiennes'', Dokumentationsstelle Tûbingen, Tübingen-Strasbourg, 1972, p. 37.
 +
* Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), ''Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico'', Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 160.
 +
* ''Sacraal metaal. Liturgische gebruiksvoorwerpen : betekenis, funktie, evolutie, vorm'', cat. exp. Sint-Truiden, Museum voor religieuze kunst, vol. 1, 1984, p. 15-16 et vol. 2, p. 16.

Latest revision as of 20:20, 2 February 2022

Charles de Hontoir, Zonnemonstrans, Luik, église Sainte-Croix, 1693, © KIK, Brussel, cliché KM010287
Zonnemonstrans in O.L.Vrouw met Kind verschijnt aan een diaken, Gent, Kerk Sint-Niklaas, 17de eeuw, © KIK, Brussel, cliché X040001 (detail)


Etymologie

Definitie

Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt omvat wordt door een stralenkroon, een glorie.

Hierarchie

Oorsprong en ontwikkeling

De zonnemonstrans is het laatste typologische evolutiestadium van de monstrans. Hij wordt almaar couranter vanaf de 17de eeuw, hoewel er al in de 15de en de 16de eeuw monstransen met een cirkelvormige houder bestonden (voorbeelden: obj. 94305, obj. 10073775). In vergelijking met de andere modellen valt elke verwijzing naar architectuur hier weg. Toch konden van torenmonstransen en cilindermonstransen zonnemonstransen gemaakt worden.

Typologie

Het ronde omhulsel van de monstrans is omgeven door stralen en staat op een voet met een knoop in het midden. Deze zon wordt de "glorie" genoemd, en wordt gewoonlijk bekroond door een kroon, en culmineert altijd in een kruis. Er kunnen verschillende iconografische elementen worden toegevoegd, zoals engelenwolken, korenaren en druiventrossen (die aan de eucharistie doen denken).

Normatieve teksten

Zie monstrans.

Andere benamingen

Autres langues
FR ostensoir-soleil
EN solar monstance
DE Monstranz Sonne
IT ostensorio a raggiera
ES custodia sol

BALaT

De zonnemonstransen (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van zonnemonstransen (1400-1700) in BALaT

De zonnemonstransen in de bibliotheek van het KIK

Topstukken

Bibliografische orientatie

  • Glossarium Artis, Faszikel 2, Liturgische geräte, Kreuze une Reliquiare der Christlichen Kirchen - Objets liturgiques, croix et reliquaires des églises chrétiennes, Dokumentationsstelle Tûbingen, Tübingen-Strasbourg, 1972, p. 37.
  • Joël Perrin & Sandra Vasco Rocca (dir.), Thesaurus des objets religieux. Meubles, objets, linges, vêtements et instruments de musique du culte catholique romain. Religions objects of the Catholico Faith. Corredo ecclesiastico di culto cattolico, Paris, Caisse nationale des Monuments historiques, éditions du Patrimoine, 1999, p. 160.
  • Sacraal metaal. Liturgische gebruiksvoorwerpen : betekenis, funktie, evolutie, vorm, cat. exp. Sint-Truiden, Museum voor religieuze kunst, vol. 1, 1984, p. 15-16 et vol. 2, p. 16.
Retrieved from "http://ornasacra.kikirpa.be/index.php?title=Zonnemonstrans&oldid=5900"