Difference between revisions of "Cilindermonstrans"
| (11 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
| − | [[File: | + | [[File:Z003076.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be|right|''Cilindermonstrans'', in Rijsel vervaardigd, 1694, gedreven en vergulden zilver, Privé-verzameling, © KIK, Brussel, cliché A107689]] |
== Etymologie == | == Etymologie == | ||
| − | + | * Monstrans: < middeleeuws latijn monstrantia, van monstrare = aanwijzen, de aandacht vestigen op. | |
| + | * Cilinder: < Latijns ''cylindrus'' (Gaffiot, p. 461). | ||
== Definitie == | == Definitie == | ||
Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt, de vorm van een cilinder heeft (KIK-IRPA). | Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt, de vorm van een cilinder heeft (KIK-IRPA). | ||
| − | == Hierarchie == | + | == Hierarchie== |
| + | *[[liturgisch voorwerp]] | ||
| + | **[[monstrans]] | ||
| + | ***[[cilindermonstrans]] | ||
== Oorsprong en ontwikkeling == | == Oorsprong en ontwikkeling == | ||
| − | + | Cilindermonstransen verschijnen al heel vroeg. In de eerste fase van hun evolutie vallen ze voor het merendeel samen met de torenmonstransen. De meeste monstransen die in de 17de eeuw vervaardigd werden waren torenmonstransen. | |
| + | |||
| + | Later kon de cilindermonstrans evolueren tot een [[zonnemonstrans]] door het wegvallen van de cilinder en het toevoegen van een cirkelvormige houder, eventueel omringd door een glorie. | ||
== Typologie == | == Typologie == | ||
| − | + | De houder voor de lunula en de hostie bestaat uit een glazen cilinder met een deksel erop, geplaatst op een voet waarvan de steel in het midden voorzien is van een knoop. Het deksel kan het uitzicht hebben van een dak, een torentje, een lantaarn of gewoon een deksel (met daarop een kruis, een kruistafereel, een afbeelding van Christus, van een heilige, en boven dat alles een krans). | |
| + | |||
| + | [[File:Z004249.jpg|200px|thumb|right|Heilige Norbertus van Prémontré, schilderij toegeschreven aan Abraham Van Diepenbeeck, laatste kwart van de 17de eeuw. Abdij O.L. Vrouw, Tongerlo, © KIK, foto Z004249.]] | ||
== Normatieve teksten == | == Normatieve teksten == | ||
| − | + | Zie [[monstrans]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Andere benamingen == | == Andere benamingen == | ||
| Line 31: | Line 35: | ||
|- | |- | ||
!scope="row"| EN | !scope="row"| EN | ||
| − | | | + | |cylinder monstrance, circular monstrance |
|- | |- | ||
!scope="row"| DE | !scope="row"| DE | ||
| − | | | + | |Zylindermonstranz |
|- | |- | ||
!scope="row"| IT | !scope="row"| IT | ||
| − | | | + | |ostensorio ambrosiano, ostensorio cilindrico |
|- | |- | ||
!scope="row"| ES | !scope="row"| ES | ||
| − | | | + | |ostensorio cilíndrico |
|- | |- | ||
|} | |} | ||
| − | |||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
!colspan="2"|Oude talen | !colspan="2"|Oude talen | ||
| Line 62: | Line 65: | ||
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=cilindermonstrans&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De cilindermonstranssen in de bibliotheek van het KIK] | [http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=cilindermonstrans&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De cilindermonstranssen in de bibliotheek van het KIK] | ||
| − | == | + | == Topstukken == |
| − | + | * [[Cilindermonstrans van de Minderbroeders te Sint-Truiden]] | |
| − | [[ | + | * [[Ostensoir-cylindre de Wancennes]] |
| − | + | * [[Ostensoir de Chapelle-lez-Herlaimont| Een cilinder monstrans omgevormd tot een zonnemonstrans]] | |
| − | + | * [[Ostensoir de Dréhance (Dinant)]] | |
| − | |||
Latest revision as of 20:15, 2 February 2022
Contents
Etymologie
- Monstrans: < middeleeuws latijn monstrantia, van monstrare = aanwijzen, de aandacht vestigen op.
- Cilinder: < Latijns cylindrus (Gaffiot, p. 461).
Definitie
Monstrans waarvan het gedeelte dat de hostie zichtbaar maakt, de vorm van een cilinder heeft (KIK-IRPA).
Hierarchie
Oorsprong en ontwikkeling
Cilindermonstransen verschijnen al heel vroeg. In de eerste fase van hun evolutie vallen ze voor het merendeel samen met de torenmonstransen. De meeste monstransen die in de 17de eeuw vervaardigd werden waren torenmonstransen.
Later kon de cilindermonstrans evolueren tot een zonnemonstrans door het wegvallen van de cilinder en het toevoegen van een cirkelvormige houder, eventueel omringd door een glorie.
Typologie
De houder voor de lunula en de hostie bestaat uit een glazen cilinder met een deksel erop, geplaatst op een voet waarvan de steel in het midden voorzien is van een knoop. Het deksel kan het uitzicht hebben van een dak, een torentje, een lantaarn of gewoon een deksel (met daarop een kruis, een kruistafereel, een afbeelding van Christus, van een heilige, en boven dat alles een krans).
Normatieve teksten
Zie monstrans.
Andere benamingen
| Autres langues | |
|---|---|
| FR | ostensoir-cylindre |
| EN | cylinder monstrance, circular monstrance |
| DE | Zylindermonstranz |
| IT | ostensorio ambrosiano, ostensorio cilindrico |
| ES | ostensorio cilíndrico |
| Oude talen | |
|---|---|
| Latijn | termen in het Latijn |
| Oud- en Middelnederlands | termen in O-MNL |
BALaT
De cilindermonstranssen (1400-1700) in BALaT
Afbeelding van cilindermonstranssen (1400-1700) in BALaT
De cilindermonstranssen in de bibliotheek van het KIK
