Difference between revisions of "Paaskandelaar"

From OrnaWiki
Jump to: navigation, search
 
(14 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1: Line 1:
−
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&city=&institute=&emplacement=&objectnr=&cliche=&inventorynr=&objectname=paaskandelaar&material=&technique=&creator=&rolecreator=&title=&period_start=&period_end=&schoolstyle=&subject=&persinst=&christian=&productionplace=&origin=&style=col4&limit=24&sort=unsorted BALaT]
+
[[File:Kn000077.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/10312/img/KN000077|right|Van Thienen, Renier I, ''Paaskandelaar'', Zoutleeuw, Kerk Sint-Leonardus, 1463, © KIK, Brussel, cliché KN000077]]
 +
[[File: G003474.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20002793/img/G0034747|right|''Paaskandelaar'', gegoten in Dinant, afkomstig uit de abdij van Rochefort, ca. 1500, Brussel, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, © KIK, Brussel, cliché  G003474, detail]]
 +
[[File: M237512.jpg|200px|thumb|link=http://balat.kikirpa.be/obj/20002793/img/M237512|right|''Paaskandelaar'', 1633, Dendermonde, Kerk O.L.Vrouw, © KIK, Brussel, cliché  M237512]]
 +
 
 +
== Etymologie ==
 +
 
 +
Kandelaar: < Middelnederlands ''candelere'' (kaarsenhouder) via vulgair Latijn ''candelarium'' < Latijn ''candelabrum'' armkandelaar.
 +
 
 +
== Definitie ==
 +
Voor de paaskaars bestemde grote kandelaar, geplaatst in het koor, vanaf de Paaswake tot aan Pinksternacht (''Gloss. Artis'', 2, p. 32)
 +
 
 +
== Hierarchie==
 +
*[[liturgisch voorwerp]]
 +
**[[paaskandelaar]]
 +
 
 +
== Oorsprong en ontwikkeling ==
 +
De traditie van de [[paaskaars]] gaat terug tot het begin van het christendom (zeker tot de 4de eeuw). Ze werd gebruikt in combinatie met een kandelaar.
 +
 
 +
== Typologie ==
 +
Net als de [[paaskaars|kaars]] die hij moet dragen heeft de paaskandelaar een groot formaat (tussen 1,20 en wel 6 meter). De eenvoudigste kandelaars zijn gemaakt van gesmeed metaal en zijn niet meer dan een fijne lange steel die op poten rust.
 +
 
 +
Op het einde van de middeleeuwen vindt men tal van kandelaars in verguld messing. De schacht van de kandelaar rust op een voet, die soms op pootjes staat. Bovenaan bevinden zich een grote druipschaal en een houder voor de kaars.
 +
 
 +
De paaskandelaars van de middeleeuwen konden ook meer dan één arm hebben (drie armen symboliseerden dan de drie treurende vrouwen bij Christus' graf) of versierd zijn met beelden (taferelen uit het Lijdensverhaal, een Maagd met Kind). Soms was op de schacht een [[kandelaar-lessenaar|lessenaar]] aangebracht.
 +
 
 +
De kandelaars van de moderne tijd bestaan uit een enkelvoudige schacht die vaak is opgedeeld in tal van verdikkingen.   
 +
 
 +
== Andere benamingen ==
 +
{| class="wikitable"
 +
!colspan="2"|Autres langues
 +
|-
 +
!scope="row"| FR
 +
|[[chandelier pascal]]
 +
|-
 +
!scope="row"| EN
 +
|Easter candlestick, paschal Candlestick
 +
|-
 +
!scope="row"| DE
 +
|Osterleuchter, Osterkerzenleuchter
 +
|-
 +
!scope="row"| IT
 +
|candelaboro pasquale
 +
|-
 +
!scope="row"| ES
 +
|candelabro pascual
 +
|-
 +
|}
 +
 
 +
== BALaT ==
 +
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&objectname=paaskandelaar&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted De paaskandelaars (1400-1700) in BALaT]
 +
 
 +
[http://balat.kikirpa.be/results.php?typesearch=advanced&subject=paaskandelaar&period_start=1400&period_end=1700&sort=unsorted Afbeelding van paaskandelaars (1400-1700) in BALaT]
 +
 
 +
[http://balat.kikirpa.be/results_bib.php?typesearch=advanced&filter=all&IDs=paaskandelaar&sort=year&sort=yeardesc&limit=24 De paaskandelaars in de bibliotheek van het KIK]
 +
 
 +
== Topstuk ==
 +
[[Paaskandelaar van Zoutleeuw]]
 +
 
 +
== Bibliografische orientatie ==
 +
* ''Glossarium Artis'', Faszikel 2, ''Liturgische geräte, Kreuze une Reliquiare der Christlichen Kirchen - Objets liturgiques, croix et reliquaires des églises chrétiennes'', Dokumentationsstelle Tûbingen, Tübingen-Strasbourg, 1972, p. 32.
 +
* Monique de Ruette, Gilberte Dewanckel, Michel Dupas, Eric Duverger, Luc Maes, Xavier Monfort, Françoise Urban, Helena Wouters, [http://balat.kikirpa.be/document/200006518 "Etude technologique des dinanderies coulées : l'oeuvre de Renier van Thienen et la restauration du chandelier pascal de Léau (1483)"], ''Bulletin de l'Institut Royal du Patrimoine Artistique = Bulletin van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium'', Vol. 25, 1993, p. 171-210, ([http://balat.kikirpa.be/doc/pdf/BIB_KIKIRPA_BUL_1993_025_171-210.pdf link naar de pdf])

Latest revision as of 19:10, 12 December 2021

Van Thienen, Renier I, Paaskandelaar, Zoutleeuw, Kerk Sint-Leonardus, 1463, © KIK, Brussel, cliché KN000077
Paaskandelaar, gegoten in Dinant, afkomstig uit de abdij van Rochefort, ca. 1500, Brussel, Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, © KIK, Brussel, cliché G003474, detail
Paaskandelaar, 1633, Dendermonde, Kerk O.L.Vrouw, © KIK, Brussel, cliché M237512

Etymologie

Kandelaar: < Middelnederlands candelere (kaarsenhouder) via vulgair Latijn candelarium < Latijn candelabrum armkandelaar.

Definitie

Voor de paaskaars bestemde grote kandelaar, geplaatst in het koor, vanaf de Paaswake tot aan Pinksternacht (Gloss. Artis, 2, p. 32)

Hierarchie

Oorsprong en ontwikkeling

De traditie van de paaskaars gaat terug tot het begin van het christendom (zeker tot de 4de eeuw). Ze werd gebruikt in combinatie met een kandelaar.

Typologie

Net als de kaars die hij moet dragen heeft de paaskandelaar een groot formaat (tussen 1,20 en wel 6 meter). De eenvoudigste kandelaars zijn gemaakt van gesmeed metaal en zijn niet meer dan een fijne lange steel die op poten rust.

Op het einde van de middeleeuwen vindt men tal van kandelaars in verguld messing. De schacht van de kandelaar rust op een voet, die soms op pootjes staat. Bovenaan bevinden zich een grote druipschaal en een houder voor de kaars.

De paaskandelaars van de middeleeuwen konden ook meer dan één arm hebben (drie armen symboliseerden dan de drie treurende vrouwen bij Christus' graf) of versierd zijn met beelden (taferelen uit het Lijdensverhaal, een Maagd met Kind). Soms was op de schacht een lessenaar aangebracht.

De kandelaars van de moderne tijd bestaan uit een enkelvoudige schacht die vaak is opgedeeld in tal van verdikkingen.  

Andere benamingen

Autres langues
FR chandelier pascal
EN Easter candlestick, paschal Candlestick
DE Osterleuchter, Osterkerzenleuchter
IT candelaboro pasquale
ES candelabro pascual

BALaT

De paaskandelaars (1400-1700) in BALaT

Afbeelding van paaskandelaars (1400-1700) in BALaT

De paaskandelaars in de bibliotheek van het KIK

Topstuk

Paaskandelaar van Zoutleeuw

Bibliografische orientatie

Retrieved from "http://ornasacra.kikirpa.be/index.php?title=Paaskandelaar&oldid=5799"